بر اساس حدیث مشهوری که هم شیعه و هم اهل سنت از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کرده‌اند امت اسلام به هفتاد و سه گروه تقسیم خواهد شد که تنها یک گروه از آنها فرقۀ ناجیه و بقیۀ مذاهب اهل دوزخ خواهند بود. این حدیث بحثها و پرسشهای مختلفی را در میان صاحب‌نظران و عموم مردم ایجاد کرده است که مهم‌ترین آنها یافتن مذهب حق در میان مذاهب اسلامی است. اگر چه دلایل متعدد و محکمی وجود دارد که نشان می‌دهد هیچ گروهی جز اهل بیت پیامبر (علیهم‌السلام) و پیروان آنها را نمی‌توان فرقۀ ناجیه دانست، اما در این یادداشت بنا ندارم به این موضوع بپردازم. در صورتی که مایل بودید می‌‌توانید به عنوان نمونه اینجا را ملاحظه کنید.
پرسش دیگری که در برابر این حدیث مطرح است و در این یادداشت می‌خواهم پاسخ اجمالی آن را مطرح کنم این است که چگونه می‌توان میلیاردها انسان غیر شیعه را که در میان آنها مسلمانان متعهد و نیکوکار و پیروان ادیان الهی به وفور یافت می‌شود اهل جهنم دانست؟ و آیا این قضاوت با رحمت و لطف و بی‌انتهای خداوند و فلسفۀ آفرینش در تناقض نیست؟
برای پاسخ به این پرسش باید به این نکته توجه داشت که این حدیث را نمی‌توان جدای از سایر متون و معارف دینی تحلیل و تفسیر کرد. یکی از اصولی که همواره مورد تاکید قرآن و احادیث اسلامی قرار گرفته این است که باید میان کسانی که از سر خودخواهی و عناد در برابر حق می‌ایستند با کسانی که ندانسته راهی جز حقیقت را می‌پیمایند تفکیک قائل شد. با مروری اجمالی بر معارف کتاب و سنت مشخص می‌شود تمامی عذابها و عقوبتها برای کسانی است که با وجود آن که حق را شناخته‌اند آن را انکار می‌کنند یا آن که راه شناخت حق برای آنها باز است اما سستی و هوسرانی مانع از گام نهادن آنها در این مسیر می‌شود. اما اکثر انسانها که به هر دلیل نتوانسته‌اند راه درست را تشخیص دهند و همان بخش از حقیقت را که درک کرده‌اند محترم شمرده و پاس داشته‌اند، نه تنها مؤاخذه و عقوبت نخواهند شد؛ بلکه بسته به نیتها و اعمالشان هم در این دنیا و هم در آخرت از الطاف، اجابتها و پاداش الهی بهره‌مند خواهند بود.
البته این سخن به معنی کثرت‌گرایی دینی و حق بودن راه‌های گوناگون برای رسیدن به خداوند نیست. چرا که هم منطق عقل و هم سخنان خداوند و فرستادگان او حق بودن دیدگاه‌های متفاوت و متناقض را برنمی‌تابد. بی‌شک اگر کسی مسئولیت خود را برای انتخاب راه صحیح زندگی با اتکا به دلایل منطقی پیگیری کند راهی جز پیروی از اهل بیت (علیهم‌السلام) را برنخواهد گزید و کسی که این فرصت ارزشمند را به خاطر کوتاهی یا لجاجت از دست بدهد شایستۀ عذاب الهی است.