نمونههایی از تأکید امیرالمؤمنین (علیهالسلام) در نهجالبلاغه بر این نکته که رعایت اخلاق و عدالت، واجبتر و مهمتر از استقرار و حفظ حکومت اسلامی است:
✅ و إِنِّی لَعَالِمٌ بِمَا یُصْلِحُکُمْ وَ یُقِیمُ أَوَدَکُمْ وَ لَکِنِّی لَاأَرَى إِصْلَاحَکُمْ بِإِفْسَادِ نَفْسِی (خطبهٔ ۶۹)
?و من میدانم چگونه شما را درست کنم و کژی شما را راست گردانم؛ ولی حاضر نیستم بهخاطر اصلاح شما خودم را تباه سازم.
✅ واللّهِ ما مُعاوِیَهُ بِاَدْهی مِنّی، وَلکِنَّهُ یَغْدِرُ وَ یَفْجُرُ، وَ لَوْ لا کَراهِیَهُ الْغَدْرِ لَکُنْتُ مِنْ اَدْهَی النّاسِ، وَ لکِنْ کُلُّ غَدْرَهٍ فَجْرَهٌ وَ کُلُّ فَجْرَهٍ کَفْرَهٌ. (خطبهٔ ۱۹۱)
?بهخدا سوگند معاویه زیرکتر از من نیست؛ ولی او نیرنگ و جنایت میکند. و اگر ناپسندی نیرنگ نبود، من از زیرکترین افراد بودم. ولی هر نیرنگی فجور است و هر فجوری کفر.
✅ واللّهِ لاَنْ اَبیتَ عَلى حَسَکِ السَّعْدانِ مُسَهَّداً، وَ اُجَرَّ فِى الاْغْلالِ مُصَفَّداً، اَحَبُّ اِلَىَّ مِنْ اَنْ اَلْقَى اللّهَ وَ رَسُولَهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ ظالِماً لِبَعْضِ الْعِبادِ. (خطبهٔ ۲۲۴)
?بهخدا قسم اگر شب را بر خارهای سخت بیابان سر کنم و با غل و زنجیر روی خارها و سنگها کشیده شوم، برایم محبوبتر است از اینکه در روز قیامت، خدا و پیامبرش را دیدار کنم در حالی که به بعضی از بندگان ستم کرده باشم.
✅ أَتَأمُرُونِّى أَنْ أَطْلُبَ النَّصْرَ بِالْجَوْرِ فِیمَنْ وُلِّیتُ عَلَیْهِ وَ اللَّهِ لاأَطُورُ بِهِ ما سَمَرَ سَمِیرٌ (خطبهٔ ۱۲۶)
?آیا از من میخواهید پیروزى را با ستم دربارهٔ کسانی که بر آنها ولایت یافتهام بهدست آورم؟ بهخدا سوگند تا شب و روز برقرار است چنین نخواهم کرد.