خلاصه گفتگویی مفصل در مورد علیت

بحث ما از اینجا شروع شد که گفتیم فیزیک کوانتوم نمی‌تواند قانون علیت را نفی کند چون علیت یک یافته قطعی عقلی است و کوانتوم یک موضوع تجربی. بنا بر این تنها چیزی که می‌توان گفت این است که: بشر هنوز نتوانسته علت اتفاقات درون اتم را شناسایی کند. ولی چون عقل می‌گوید هر پدیده‌ای علتی دارد، پس درون اتم نیز باید علتی ناشناخته باشد که آن اتفاقات دقیقا بر اساس آن علت رخ می‌دهد. پس دیگر نمی‌توانیم بگوییم پدیده‌های درون اتم اتفاقی و تصادفی است. در واقع آنچه به عنوان تصادف و اتفاق تصور می‌شود به خاطر نشناختن علت است.
در مقابل، جناب علیخانی این پرسش را مطرح کردند که با وجود یافته‌های علمی مبنی بر تصادفی بودن اتفاقات درون اتم، آیا می‌توان ثابت کرد که این پدیده‌ها با علت خود رابطۀ جبری و غیر قابل تخلف دارند؟
بنده عرض کردم در فلسفه ثابت شده که میان علت و معلول سنخیت و در نتیجه رابطه جبری وجود دارد. یعنی یک علت همیشه یک معلول خاص را در پی دارد و امکان ندارد یک علت گاهی به صورت اتفاقی نتیجۀ دیگری ایجاد کند. برای توضیح این مطلب، مثالی ذکر کردم. گفتم ویژگیهای یک علت که منجر به ایجاد معلول شده را می‌توانیم به عددهای موجود در یک جمع ریاضی تشبیه کنیم. مثلا ۱ + ۱ که همیشه نتیجه‌اش ۲ خواهد بود و امکان ندارد نتیجۀ دیگری در پی داشته باشد.
اما آقا حامد علیخانی اساسا جبری بودن روابط در ریاضی را هم تابع فرض دانستند و گفتند دلیلی نداریم که نتیجۀ جمع ۱ + ۱ را همیشه ۲ بدانیم.
بنده در پاسخ گفتم: همان‌گونه که گزارۀ کل بزرگ‌تر از جزء است بدیهی است، ۲ بودن نتیجۀ‌ آن جمع نیز یک امر کاملا بدیهی است. چون اگر جمع دو واحد هم‌اندازه، مساوی با دو برابر هر واحد نباشد ما دچار تناقض شده‌ایم و فرض مساوی بودن دو واحد یا جمع شدن آن دو را نقض کرده‌ایم. چرا که در فرض ما دو واحد مساوی در کنار هم قرار گرفته‌اند و هیچ عامل دیگری نیز در اینجا تاثیری نداشته است. حالا اگر پس از جمع مشاهده کنیم نتیجه‌ای بیشتر یا کمتر از دو برابر هر واحد به دست آمده تردید نخواهیم کرد که آن دو واحد قبلی دیگر ثابت نمانده‌اند و تغییری در آنها رخ داده است.
با این اوصاف آیا به نظر شما باز هم می‌توان در قطعی بودن چنین جمع ساده‌ای تردید داشت و آیا با وجود چنین تردیدی، دیگر برای عقل جایگاهی باقی خواهد ماند؟


 

8 پاسخ به “خلاصه گفتگویی مفصل در مورد علیت”

  1. من دختری ۱۷ سالم .. زیادم اهل دین و این حرفا نیستم .. چند تا سوال مدتی برام پیش اومده … ۱٫ نمیتونم وجود خدا را برای خودم اثبان کنم و احساس می کنم فقط کلامی خدا را قبول دارم .. ۲٫ خدا چی هست و از کجا اومده… ۳٫ از کجا می دونند که قرآن تحریف نشده … من به وبلاگتون دوباره سر می زنم دوست دارم یه پاسخی بهم داده باشید و کمکم کرده باشید … مرسی

  2. به نظر بنده این روش‌های فلسفی و منطقی نیاز به دانستن علم منطق و فلسفه داره و برای افراد عادی مثل من بهتره استدلالات صرفاً عقلی باشه. مثل کاری که پیامبرها می‌کردند. فکر نکنم هیچکدوم بحث فلسفی کرده باشند.

  3. سلام به همه شما!
    و جود سه نوع است.
    ۱-وا جب ا لو جود
    ۲-ممکن ا لوجود
    ۳-ممتنع الوجود
    هر کدام ان به من تشرح کنید
    وسلام مع لاحترام

  4. چرا همچین ادعایی دارید؟ از کجا همچین ادعایی می کنید که علیت یک یافته قطعی عقلی است؟ چرا باید یه همچیت حرفی رو قبول داشته باشیم؟

  5. واقعیت یک چیز است و حقیقت چیز دیگر ی است . اینها که گفته اید ما پذیرفته ایم به عنوان قرارداد و از نظر ریاضی اگر الف انگاه ب ثابت شده اما نشاندهنده قطعیت و حتمیت نیست به خصوص در فلسفه .مسئله همزمانی و خلق دائم و سنت الهی مطرح است و تنها اراده و خواست خداوند حلال مشکل است. موارد نفی قانون علیت زیاد است د رقران .مثل داستان حضرت ابراهیم و سرد شدن اتش و….
    در واقع خداوند تصمیم گیرنده است و علت العلل است و هیچ چیز ثابتی غیر از او نیست

  6. در اینجا برای من مسئله ای مطرح شد. شما فرمودید یک علت همیشه یک معلول خاص را در پی دارد. بنابراین به دلیل اینکه خداوند علت اول است و همه چیز هم از اوست، همیشه باید همه چیز خاص و معلوم باشد و هیچ تغییری در معلولها به وجود نیاید در حالی که جهان پر از تغییر است؟

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *